Son günlərdə Ermənistanın qanunsuz silahlı birləşmələri tərəfindən Azərbaycanın Kəlbəcər və Gədəbəydəki mövqeləri intensiv atəşə məruz qalır. 10 noyabr 2020-ci ildə imzalanmış üçtərəfli Bəyanatın şərtlərini pozan işğalçı dövlət üzərinə götürdüyü öhdəlikləri yerinə yetirmir. İşğalçıya kifayət qədər təzyiq göstərilmədiyi üçün həmişə olduğu kimi yenə də bölgədə sabitliyi pozmaqla sülh prosesinə əngəl törədən Ermənistan təxribatlarını davam etdirir. Azərbaycanın işğalçı dövlətə sülh sazişinin imzalanması üçün təklif etdiyi prinsipləri sözdə qəbul etdiyini bildirən Ermənistanın bu cür təxribatları, üstəlik işğalçı ölkədə yeni müharibəyə təhrik, hazırlıq çağırışlarının səslənməsi dünya siyasətinin gündəmində aktuallığını qoruyan əsas məsələlərin həllini arxa plana keçirir.
30 il ərzində yaratdığı «qüdrətli ordusu»nun 44 gündə Azərbaycan Silahlı Qüvvələri tərəfindən darmadağın edilməsindən nəticə çıxarmayan Ermənistanın qısa müddətdə güc toplamaq iqtidarında olmadığını işğalçı kimi, himayədarları da yaxşı bilirlər. Erməniləri mifik orduya malik olduğunu inandıranlar belə yeni müharibənin Ermənistan üçün daha ağır nəticələr verəcəyini bilirlər. Çünki Azərbaycanın 44 gün davam edən İkinci Qarabağ müharibəsində qazandığı Zəfər 30 il susanlara da tarixi dərs oldu. Artıq Azərbaycan siyasi, hərbi, diplomatik sahədə Ermənistanı dəfələrlə üstələdiyini beynəlxalq aləmdə güclənən mövqeyi, bölgədə yaratdığı reallıqlarla təsdiqləyib.
Avropa İttifaqı (Aİ) ilə Azərbaycan arasında intensivləşən münasibətlər, ölkəmizin postmüharibə dövründə həyata keçirdiyi yeniliklərin beynəlxalq səviyyədə dəstəklənməsi Prezident İlham Əliyevin özünü doğruldan siyasətinin təsdiqidir. Avropa İttifaqı Şurasının Prezidenti Şarl Mişelin, Prezident İlham Əliyevin və Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyanın iştirakı ilə keçirilən üçtərəfli Brüssel görüşündə tərəflər arasında sülh sazişinin imzalanması, sərhədlərin delimitasiyası və demarkasiyası ilə bağlı işçi qruplarının yaradılmasında qurumun göstərdiyi səylər postmünaqişə dövründə münasibətlərin normallaşması prosesinə töhfə olmaqla bölgədə sabitliyin təminatı üçün atılan inamlı addım idi.
Azərbaycan və Ermənistan arasında etimad mühitinin möhkəmləndirilməsi, «Brüssel gündəliyi»ndə nəzərdə tutulan məsələlərin həlli naminə önəmli addımların atılması Cənubi Qafqazda davamlı sabitliyin yaranmasını təmin edəcək sülh müqaviləsi üçün çox önəmlidir. Sərhədlərin delimitasiyası və demarkasiyası üçün Birgə Sərhəd Komissiyasının yaradılması ilk addım kimi dəstəkləndi. Azərbaycanla Ermənistan arasında münasibətlərin normallaşması, nəqliyyat və kommunikasiyaların açılması üçün qətiyyət göstərən dövlət başçımızın səyləri yüksək qiymətləndirilir.
Azərbaycan tərəfindən təqdim olunan və beynəlxalq hüquqa əsaslanan 5 prinsipin beynəlxalq səviyyədə dəstəklənməsi, Birinci Qarabağ müharibəsində itkin düşmüş hesab olunan 4 minə yaxın şəxsin taleyi ilə bağlı məsələlərin aktuallaşması önəmli məsələ kimi diqqətdə saxlanılır. Tərəflər arasında keçirilən görüşlərdə irəli sürülən təkliflərə, bölgədə sabitliyin təminatı üçün qəbul olunmuş bəyannamələrdə qeyd olunan öhdəliklərə əməl edən ölkəmizdən fərqli olaraq 10 noyabr 2020-ci il Bəyanatı da daxil olmaqla digər sənədlərdən irəli gələn vəzifələri yerinə yetirməyən Ermənistan sülh sazişinin imzalanmasında maraqlı olmadığını tərəddüdləri, son zamanlarda intensivləşən təxribatları ilə bildirir. Görünən odur ki, Ermənistanın bu cür mərkəzdənqaçma hərəkətləri əvvəlinci olmadığı kimi sonuncu da deyil. Artıq tarixin arxivinə göndərilən Dağlıq Qarabağ münaqişəsi ilə bağlı 30 ildə aparılan danışıqları bəhanələri, siyasi etikaya sığışmayan əməlləri ilə kobud şəkildə pozan, bir dövlət kimi təkmil xarici siyasəti olmayan Ermənistan yenə də başqalarının təhriki, göstərişi ilə hərəkət edir, Cənubi Qafqazda regional maraqları olanların istəklərinə uyğun addımlar atır, bəhanələri ilə bölgədə sabitliyin təminatına xələl gətirir. İkinci Qarabağ müharibəsindən sonra keçirdiyi bütün görüşlərdə, yerli və xarici KİV-lərə müsahibələrində bütün dövlətlərlə qarşılıqlı əməkdaşlığın, dünyada sülhün tərəfdarı olduğunu bildirən, Azərbaycanın açıq və beynəlxalq aləmdə qəbul olunan sülh gündəliyi və təşəbbüsləri Cənubi Qafqazda regional inkişaf üçün yeni imkanların yaradılmasına yönəldildiyini, sülh sazişinin imzalanması naminə göstərdiyi səyləri diqqətə çatdıran Prezident İlham Əliyevin dəfələrlə vurğuladığı kimi, regionda təcrid edilmiş ada kimi yaşaya bilməyəcəyini unudan, kapitulyasiya aktını imzalayan Ermənistan təxribatları ilə sonunu yaxınlaşdırır. İqtisadi, siyasi böhran məngənəsində boğulan, sülhə daha çox ehtiyacı olan Ermənistan rəhbərliyinin tərəddüdləri, revanşist qüvvələrin təsiri və təzyiqi, xarici ölkələrin təhriki ilə sülh sazişini əngəlləmək niyyəti işğalçı dövlətin bir ölkə kimi yoxluğu ilə nəticələnə bilər.
Buna görə də masa üzərində olan təkliflərlə razılaşmaqdan başqa seçimi olmayan Ermənistan bilməlidir ki, Azərbaycanın səbri sonsuz deyil. Bu sonsuzluğun verə biləcəyi nəticələri isə Ermənistan daha yaxşı bilir. Buna görə də reallığı dərk edib sülhə can atması ən çox onun özünə sərf edəcəkdir. Sülh müqaviləsinin imzalanması ilə Avrasiya regionunda əməkdaşlığın möhkəmlənməsi üçün yeni imkanlar yaranacaqdır. Ermənistanın beynəlxalq hüquq norma və prinsipləri əsasında formalaşan təklifləri qəbul etməsi müsbət hal olsa da, hələ də konkret addımlardan danışmağa əsas yoxdur.
Vətən müharibəsindən uzun müddət ötməsinə baxmayaraq Ermənistanın tərəddüdlər labirintindən çıxmaq istəməməsi, önəmli məsələlərin həllindən boyun qaçırması, qanunsuz erməni silahlı birləşmələrinin Qarabağdan çıxarılması öhdəliyinə əməl etməməsi daimi sülhə yaranan təhlükə riskini qoruyur.
İkinci Qarabağ müharibəsindən sonra Azərbaycan müdafiə qüdrətini daha da möhkəmləndirib. Ordumuzun gücü, təchizatı, döyüş qabiliyyəti daha da möhkəmlənib. Ən müasir silahların alınması üçün yeni müqavilələr imzalanıb. Son model silahlar, ən müasir texnika Azərbaycana gətirilir. Sərhədlərin müəyyən edilməsində köhnə taktikasına sadiq qalan, vaxtı uzadan Ermənistan artıq başa düşməlidir ki, sərhədlərdə törətdiyi təxribatlar, mövqelərimizə açılan atəşlər bumeranq kimi geriyə dönəcək. Nəticədə daha ciddi peşmançılıqlarla üzləşəcək yenə də Ermənistan olacaq.
«Bu günə qədər bu məsələ öz həllini tapmayıb. Biz dəfələrlə məsələ qaldırmışdıq, ancaq Ermənistan bunu uzadır. Eyni zamanda, biz Rusiyanın hərbi rəhbərliyi qarşısında bu məsələni qaldırmışdıq və bir neçə ay bundan əvvəl Rusiyanın Müdafiə Nazirliyinin yüksəkvəzifəli şəxsi Azərbaycanda səfərdə olarkən bizim Müdafiə Nazirliyinə söz vermişdi ki, iyun ayına qədər erməni silahlı birləşmələri Qarabağdan çıxarılacaq. Ancaq bu gün artıq iyulun ortasıdır, bu məsələ öz həllini tapmayıb. Ermənistan 10 noyabr Bəyannaməsinə zidd olaraq bu öhdəliyi yerinə yetirmir. Rusiya sülhməramlıları – Rusiya tərəfi də 10 noyabr Bəyannaməsini imzalayıb – necə deyərlər, onları buna məcbur etmir. Əlbəttə ki, bu, dözülməz vəziyyətdir. Çünki erməni silahlı birləşmələrinin Azərbaycan ərazisində qalması tamamilə qəbuledilməzdir. Biz qalib ölkəyik, biz öz ərazi bütövlüyümüzü bərpa etmişik. Əgər Ermənistan Azərbaycan ərazisindən öz silahlı birləşmələrini çıxarmaq istəmirsə, onda bizə bunu açıq desin, biz də işimizi bilək. Bizim cavabımız nə olacaq?» söyləyən Prezident İlham Əliyev cavabı da özü müəyyənləşdirib: «Biz Ermənistanda baş qaldıran revanşist qüvvələrin hərəkətlərinə diqqətlə baxırıq. Onlar da bunu bilsinlər. Bax, o dağın başında mənim sözlərim yazılıb: «Dəmir yumruq” yerindədir, bunu heç kim unutmasın”!»
Muradova Ülkər
Saatlı rayonu Kamallı kənd ümumi orta məktəbin Azərbaycan dili və Ədəbiyyatı müəllimi
